i3 modern bir döşeme pencere yöneticisidir (tiling window manager). Başıma gelen en güzel şey ne diye sorsalar, i3 derim heralde. Peki nedir i3'ü benim için bu kadar çekici kılan ona bakalım.
i3 kullandığım ilk tiling window manager. Gelişmiş kullanıcılar (power users) için hazırlanmış bu pencere yöneticisi, pencereleri ekranınızda hiç boşluk kalmayacak şekilde döşüyor. Bu da size, özellikle her işinizi klavyeden yapmaya alışkınsanız inanılmaz bir verimlilik sağlıyor.
Gündelik kullandığım örnek bir masaüstüm aşağıda yer alıyor:
Gördüğünüz gibi i3 monitörümdeki tüm alanı en verimli şekilde kullanmamı sağlıyor. Herşey klavyeden kontrol edildiğinden (isterseniz mouse ile de kontrol edebilirsiniz); başlık çubuğu ve pencere yönetim düğmeleri (simge durumuna getirme, tam ekran vs.) bulunmamakta.
i3 pencereleri yatay ve dikey döşemenin yanında, yığın ve sekme olarak da döşeyebiliyor. Bu da size iç içe geçmiş kullanılabilir sınırsız sayıda pencere oluşturabilme imkânı tanıyor.
Yukarıdaki örnek çalışma alanında görebildiğiniz gibi, pencereleri istediğiniz gibi açalabilirsiniz. Sağ tarafta 2 sekme altında açılmış 3 sekme ve 3. sekmede açılmış yine onlarca terminal penceresi yer alıyor. Bu resmi sekmeli kısımdan ikiye ayırıp bakacak olursak, sağ tarafta aslında yepyeni bir masaüstü kullandığımızı bile düşünebiliriz. Pencereleri nasıl döşeyeceğinize karar vermek hayal gücünüze kalmış.
i3 aynı zamanda sınırsız sayıda çalışma ortamı (workspace) oluşturmaya da imkân tanıyor. Yeni çalışma ortamı geçis yaptığınızda oluşturuluyor ve eğer içerisinde bir pencere varsa hayatta kalıyor.
i3 pencere eylemlerini gerçekleştirmek için JSON tabanlı IPC arabirimi
kullanıyor. Yani bir örnek ile açıklamak gerekirse, siz bir pencereyi sola
taşımak için (benim kullandığım) $mod+Shift+j tuş kombinasyonunu
kullandığınızda aslında i3 pencere yöneticisine move left mesajını göndermiş
oluyorsunuz. Bu yapı da size inanılmaz bir özelleştirme imkanı tanıyor.
Pencere yöneticinizi istediğiniz programlama diliyle istediğiniz gibi kontrol
edebilirsiniz.
i3 aynı zamanda vi gibi farklı modları da destekliyor. Örneğin vi de komut
modundayken tuşlar farklı eylemler gerçekleştirirken INSERT veya VISUAL
modlarında farklı eylemler gerçekleştiriyor. Aynı şey i3 için de sağlanmış.
Normalde pencereler arası geçis yapmak için kullandığınız HJKL tuş takımını,
$mod+r tuşlarına bastığınızda resize moduna girerek
pencereleri yeniden boyutlandırmak için kullanabilirsiniz. Üstelik bu
özelliklerin hepsi özelleştirilebilir, istediğiniz kadar farklı mod
tanımlayabilir, istediğiniz tuşlarla farklı eylemleri gerçekleştirebilirsiniz.
Ve tüm bu eylemler inanılmaz hızlı gerçekleşiyor. i3'ün şuanki sürümü 859kb
ve gücünü C'den alıyor. Şuan çalışan masaüstü oturumum ise sadece 27mb bellek
kullanıyor.
Durum çubuğu (i3status) da kendisi gibi verimli ve istediğiniz programlama
dilini kullanarak istediğiniz modülü yazmanıza olanak tanıyor.
Özelleştirilmiş bir durum çubuğunu aşağıdaki ekran görüntüsünde görebilirsiniz:
Fare kullanmaya alışkınsanız, i3 pencereleri fare yardımıyla da daha verimli kullanmanız mümkün. Örneğin standart bir pencere yöneticisinde bir pencereye odaklanmak için, pencereye tıklamanız gerekirken, i3'de tüm pencereler zaten önde olduğundan, imleci pencerenin üzerine getirdiğinizde pencere aktif hale geliyor. Yine de eğer her işinizi fare ile yapmaya alıştıysanız i3 sizin için uygun olmayabilir.
Eğer her işinizi terminalden yapıyor ve terminalinizde screen veya tmux kullanmaya alışkınsanız, i3'ü çok gelişmiş bir terminal çoklayıcı olarak kullanabilirsiniz. Haydi ne bekliyorsunuz, hemen favori paket yöneticiniz ile i3 denemeye başlayın :) Tüm sorularınızı ayrıntılı cevaplandıran kullanıcı rehberine buradan ulaşabilirsiniz.
Son olarak bir kaç ekran görüntüsü daha:
Yazıyı hazırlarken chrome'a ihtiyaç duymadığımdan, hemen chrome penceresini sekmeler haline dönüştürüp, yeni bir sekmede vim ile bu yazıyı hazırladım. Diğer pencereler ise sürekli kontrol ettiğim pencereler olduğundan hepsi görüş alanım içerisinde.
Örnek bir geliştirme ortamı:
Masaüstünüzün büyük bir bölümüyle kod geliştirken, hemen sağda test edebilir git işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Bu sadece çok basit bir örnek (git blame kullanımı çok yersiz olmuş farkındayım), daha önce de dediğim gibi i3 her türlü kullanım alanında size verimlilik sağlayacaktır.